admin Sudan’ın kontrolünü ele geçirme savaşı üçüncü haftasına girerken, ülkenin başkenti Hartum’da sıhhat hizmetleri hızla çözülüyor.
Sudan Doktorlar Sendikası, sıhhat sisteminin tamamen çökmesinin günler alabileceği mevzusunda uyardı.
Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran hastaneler bombalandı ve Hartum’daki hastanelerin üçte ikisi kapanmış oldu. Yetkililer, bir düzineden fazla sıhhat çalışanının öldürüldüğünü söylüyor. Bunun ötesinde, “gizli saklı kurbanlar” hastalıktan ölüyor ve temel tıbbi hizmetler yaygınlaştıkça hastalıktan ölüyor. Doktorlar birliğinin genel sekreteri Dr. Abdullah Atia, kıt bulunduğunu söylemiş oldu.
“Her gün fazlaca sayıda telefon alıyoruz: ‘Nereye gideyim?’” dedi. “Yanıtını alamadığımız sorular bunlar.”
Milyonlarca sivil mahsur kaldı. Sivillerin kaçmasına müsaade eden son ateşkes Pazar günü gece yarısı bitirilecekti ve Süratli Destek Kuvvetleri insani ateşkesi üç gün daha uzatacağını söylese de, başkentte çatışmalar olduğu bildirildi.
Sudan Ordusu Pazar günü yapmış olduğu açıklamada ateşkesi uzatmayı kabul etti, sadece Süratli Destek Güçlerini ateşkesi ihlal etmek ve bir hastaneyi işgal etmekle suçladı. RSF ise ordunun tıbbi malzemeleri yağmaladığını söylemiş oldu.
Durum kötüleştikçe, öteki ülkeler vatandaşlarını ne pahasına olursa olsun tahliye etmek için çabalıyorlar. İngiltere, Cumartesi günü 21 uçuşla 2.122’den fazla kişiyi havalandırdı ve Pazartesi günü Doğu Sudan’daki Port Sudan’dan bir tahliye uçuşu daha planlandı. İngiliz hükümeti Pazar günü duyurdu. Amerikan vatandaşları, kuzeydeki Mısır’a yada Suudi Arabistan’ın Cidde kentine giden gemilere binmeyi umdukları Port Sudan’a giden uzun otobüs, kamyon ve otomobil konvoylarında kaçtılar.
Sudan Sıhhat Bakanlığı hiçbir yerde bulunamadı, doktorlar sendikası hükümetten destek almadığını ve fazlaca azca yazışma kurduğunu söylemiş oldu. Tanıklar ve yetkililer, sıhhat tesislerinin savaşçılar tarafınca müdafa pozisyonu olarak kullanıldığını ve doktorlara nazaran tıbbi araç-gereç depolarının yağmalandığını söylüyor.
Dahası, yetkililer paramiliter güçlerin ulusal laboratuvarı işgal ettiğini söylüyor. Ötekiler şeklinde Hartum’dan telefonla konuşan Dr. Atia, sıtma yada tüberküloz şeklinde hastalık örneklerinin yanlış ellerde tabanca haline gelebileceğini söylemiş oldu. Morglarda ve sokakta bulunan öteki cesetlerin de bir başka kaygı deposu bulunduğunu da sözlerine ekledi.
Yüzlerce hekim firar etti ve Süratli Destek Güçleri’ne bağlı savaşçıların sıhhat görevlilerini kaçırıp onları yaralı yoldaşlarını tedavi etmeleri için tabanca diretmesiyle zorladıklarına dair söylentiler var. Dr. Atia, kaçırılmalar teyit edilmemiş olsa da, Sudan Doktorlar Sendikası’nın düzinelerce üyesinden haber alınamadığını söylemiş oldu.
Doktorların ve öteki sıhhat çalışanlarının ciddi kıtlığı, hastaneleri zorlukla başa çıkmak için kafi personele haiz bıraktı. Doğu Hartum’daki Al Ban Jadid hastanesinde çoğu zaman minimum 400 kişilik bir personel bulunurken şu anda yalnızca sekiz sıhhat çalışanı bulunuyor. Dr. Atia, Hartum’un güneyindeki Al Joda Hastanesi’nin dört kişiyle topalladığını söylemiş oldu: bir cerrah, bir anestezist ve iki hemşire.
Kızıl Haç’ın Afrika Bölge Direktörü Patrick Youssef yapmış olduğu açıklamada, “Sudan’daki sıhhat çalışanları imkansızı yapıyor, susuz, elektriksiz ve temel tıbbi araç-gereç olmadan yaralılara bakıyor” dedi.
Sudan doktorlar birliği, Feysbuk’ta günde birkaç kez Hartum’da etkinlik gösteren birkaç hastanenin listelendiği bir bildirim yada doktorların şehrin dört bir tarafındaki evlerde kurulan sahra hastanelerine rapor vermeleri için acil bir uyarı yayınlıyor.
Hastanelerden uzakta, sıhhat çalışanı yaralıları tedavi etmek için akıllarını ve bulabildikleri her türlü aracı kullanmalıdır.
Al Mamoura’daki bir sahra hastanesinde Dr. Mohamed Karrar, alev ateş tabanca kurbanının delinmiş akciğerindeki kanı pompalamak için sterilize edilmiş bir soda şişesi kullanarak kaburgalar arası bir drenaj sistemi tasarladı. Hartum’un merkezindeki şu anda kapatılmış olan İbrahim Malik Eğitim Hastanesi’nin travma koğuşundaki uzun mesailer onun hazırlanmasına destek oldu, sadece Dr. Karrar şimdi ameliyathaneye dönüştürülmüş bir oturma odasında çalışırken savaşın sesleriyle uğraşmak zorunda.
“Bu bölgelerde tehlikede olduğumu biliyorum,” dedi, “fakat o hasta, yaralı insanların bana ihtiyacı var.”
Hâlâ etkinlik gösteren birkaç hastaneden kabul edilen Al Nada’da sıhhat çalışanları günde birkaç kez siper alıyor, hastalarıyla beraber hava bombardımanlarından ve ağır topçu ateşinden yatakların ve masaların altına saklanıyor. Oradaki bir hekim olan Dr. Mohamed Fath, her insanın o denli gerilmiş bulunduğunu ve oksijen kutusunun açılma sesinin personelin kaçmasına niçin olabileceğini söylemiş oldu.
Hususi bir tesis olan Al Nada, kısmen Sudanlı Amerikan Hekimler Derneği’nin bağışı yardımıyla artık parasız pediatrik hizmetler sunuyor. Çatışmanın başlarında, hastane yönetimi, DSÖ’ye nazaran önümüzdeki birkaç yıl içinde Sudan’da doğum yapması beklenen 24.000’den fazla kadının ufak bir kısmına sığınak sağlamak için yalnızca hamile bayanları ve evlatları tedavi etmeye karar verdi. haftalar.
Fath, çatışmaların başlamasından bu yana geçen haftalarda orada 220 bebeğin doğduğunu ve çoğunun hayatta kaldığını söylemiş oldu.
Bir bayan etken çatışma bölgelerinden hızla geçti ve zor bela acil servise ulaştı, dedi. Ondan sonra kocası, Dr. Fath’a otomobilindeki kurşun deliklerini gösterdi. Başka bir karı evde doğum yapmış oldu, sadece komplikasyonlar sebebiyle bebeğin acil tıbbi bakıma ihtiyacı vardı. Tabip, anne ve çocuğunun üstlerinden vızıldayan topçu ateşi sebebiyle günlerce evlerinde mahsur kaldığını söylemiş oldu. Sonunda hastaneye vardıklarında, ölen bebek için fazlaca geçti.
Dr. Fath, “Hastaneye gitmek için bu cehennemden geçmek zorundalar,” dedi.
Bakım arayan komşular evde Dr. Fath’ın kapı zilini çalmaya başladı. Geçen hafta iki kez, şehrin kuzeyindeki Omdurman Althawra’da iki kişinin öldüğünü açıkladığını söylemiş oldu. Her ikisi de eczanelerin yağmalandığı ve tıbbi bir karaborsanın geliştiği bir şehirde insülini biten şeker hastalarıydı.
Şimdi, dedi hekim, otomobilinde saklanmış ev ilaçlarını içti. Sadece hayalet kasabalardan hızla etken cenk bölgelerine dönüşebilen mahallelerde, hastane ile evi arasındaki kilometrelerce seyahat bile yaşamını tehlikeye atabilir.
Savaştan ilkin Dr. Fath, pediatrik nörolojide uzmanlaşmayı organize ettiği Cenup Afrika’daki hastanelerde çalışmak için müracaat formları dolduruyordu. Sadece o ve kendisi de hekim olan ve final imtihanı 6 Mayıs’a belirlenen eşi, kalma sonucu aldı.
Dr. Fath, “Benim her gün gördüğümü günlük uygulamada görürseniz, benim durumumu anlarsınız” dedi.
