admin Sıcak bir yaz gününde, bir bayan Bronx’ta bir benzin istasyonuna girdi ve bir poşet TGI Fridays Sour Cream & Onion Potato Skins cipsine 1,99 dolar harcadı. Mahkeme belgelerine nazaran, 2018’de ambalaj üstünde pazarlanan “patates kabuklarını” dört gözle bekleyerek atıştırmalığı yırttı.
Fakat bunların bayağı cipsler bulunduğunu keşfetti.
Sonraki baharda, Lee Litigation Group’taki avukatları vasıtasıyla bir toplu dava şikayetinde bulunmuş oldu. Davaya nazaran, tüketiciler, cipslerin “TGIF tarafınca restoranlarının patates kabuğu mezeleri vasıtasıyla popüler hale getirilen gerçek patates kabuğunun tadını sunacağını” düşünerek aldatıldıklarını savundu.
Yargıç Katherine Polk Failla buna inanmadı. Görüşüne ve sıralamasına nazaran, “atıştırmalık cips paketinin ön tarafındaki resmi gören makul hiçbir tüketici, atıştırmalık cipslerin “bir restoranda sıcak servis edilenler” benzer biçimde kalınca patates kabuğu dilimleri olduğuna inanamayacağını yazdı.
Dava reddedildi.
Tüketici toplu davaları saçmadan doğruya kadar değişebilir. Ve New York City, avukatlar, davacılar ve aradaki firmalar için onlar için bir sıcak nokta. 2021 New York Sivil Hakkaniyet Enstitüsü raporuna nazaran, 2015’ten bu yana New York’taki federal mahkemede Pfizer ve Iberia Foods benzer biçimde büyük şirketlere karşı aldatıcı ve yanlış reklam uygulamaları sebebiyle 700’den fazla şikayette bulunulmuş oldu. Grup, New York Eyaletinden meydana gelen toplu tüketici davalarının 2017 ile 2020 içinde üç katına çıktığını tespit etti.
Lee Litigation Group, bu katlanarak büyümeye senelerce öncülük etti. 2012 senesinde eski bir yatırım bankacısı olan CK Lee tarafınca kurulan Chelsea şirketi, uzlaşmayla sonuçlanan davalarda başarıya ulaşmış oldu, sadece yargıçlar Bay Lee’nin davalarını da reddediyor. New York Sivil Hakkaniyet Enstitüsü raporuna nazaran, 2015 ile 2018 yılları aralığında eyalette oluşturulan tüm tüketici toplu davalarının beşte birinden şirket sorumluydu.
Şimdi öteki toplu dava avukatları Bay Lee’ye birazcık rekabet veriyor. Mesela, Great Neck, NY’de bir tüketici toplu davası avukatı olan Spencer Sheehan, besin ürünlerinin yanlış bir halde “organik” olarak etiketlenmesi mevzusunda uzmanlaşmıştır. New York Sivil Hakkaniyet Enstitüsü raporuna nazaran, 2019’da “New York’un toplu davalarının kralı olarak tahta çıkmak” için ortaya çıktı.
Öteki avukatlar toplu dava alanına girerken, çoğalan davaların mahkeme sistemini tıkayacağına ve avukatların yalnızca büyük anlaşmaları güvence altına almaya niyetli olduğuna dair bazı endişeler var. Sadece ötekiler, denetim edilmediği takdirde büyük şirketlerin tüketicilerden yararlanabileceğini düşünüyor. 2021’de Eyalet Senatosundaki Demokratlar, haksız ve aldatıcı ticari uygulamaları yasaklamak için eyalet çapında bir standart çıkararak tüketiciler için daha çok koruma sağlamak amacıyla Tüketici ve Minik İşletmeleri Koruma Yasası adlı bir yasa tasarısı çıkardı.
Tasarı geçerse, toplu davalar ve Bay Lee ve Bay Sheehan benzer biçimde avukatlar yararlanacak. Bay Sheehan, tüketiciler adına yapmış olduğu emek harcama hakkında, “Kulağa saçma gelen bu durumlara odaklanmak kolay,” dedi. “Fakat daima daha nüanslıdır.”
Poughkeepsie’de bir avukat olan Jason Sultzer, neyin anlam ifade etmeyen bir dava oluşturduğuna ilişkin münakaşanın, Toplu Dava Hakkaniyet Yasası’nın federal mahkemelere toplu davalar üstünde genişletilmiş yetki verdiği minimum 2005’ten beri devam ettiğini söylemiş oldu. Bay Sultzer, ürünlerini “organik” olarak etiketlediği için Babo Botanicals’a ve ambalajındaki protein miktarını abarttığı için Beyond Meat’e karşı bir yakınma de dahil olmak suretiyle düzinelerce federal dava açtı.
Stanford Hukuk Fakültesi’nden bir profesör olan Deborah Hensler, bir avukata hiçbir olgusal temeli olmayan bir dava açmış olduğu için yaptırım uygulanabilmesine karşın, iş dünyası lobicilerinin müdafa stratejilerinin bir parçası olarak çoğu zaman “anlam ifade etmeyen dava” terimini kullandıklarını söylemiş oldu. “Bu, bir davayı karakterize etmenin bir yolu” dedi ve büyük şirketlerin kimi zaman mahkemede iddia ettikleri benzer biçimde masum olmadıklarını da sözlerine ekledi. Davalar çözülüyorsa, diye deklare etti, bu da sanıkların haklı olduklarını düşündüklerini gösteriyor: “Aksi takdirde, niçin bu kadar acele karar versinler?”
Sadece tüketici toplu eylemi çalışmasının aleyhte tarafları var.
New York Hukuk Davası Reformu İttifakı İcra Direktörü Tom Stebbins, “Bu davalar tamamen avukat odaklıdır” dedi. “Tüketicilerle ilgili değiller. Davacılarla ilgili değiller. Direkt avukatların cebine giren süratli anlaşmaları zorlamakla ilgililer.”
Vivian Wei, 2018 ve 2019’da Lee Litigation Group’ta avukat yardımcısı olarak çalışırken, firmanın taktiklerinin meşru olup olmadığını sorguladı. Ihtimaller içinde davalar için internet sayfalarını taramakla göreve getirildi, kör yada sağır insanların erişemeyeceği kamu hizmetlerini yada konaklama yerlerini aradı. Amaç, internet sayfaları ses ve altyazı sağlamayan yada metni konuşmaya yada Braille alfabesine dönüştüren bir yazılım olan ekran okuyucularla uyumlu olmayan şirketlere karşı dava açmak için davacılarla beraber çalışmaktı; avukatlar, sitelerin Engelli Amerikalılar Yasasını ihlal ettiğini iddia edeceklerdi.
Kadın Wei, “Firmanız internet sayfasını arayan kişiyse, bu gayri meşru bir dava olacak benzer biçimde görünüyor,” dedi. Bay Lee, yorum isteyen mesajlara yanıt vermedi.
(Şikayete nazaran, 2018’de The New York Times’a karşı oluşturulan bir çağdaş haklar toplu davası, bir haber videosundaki “alt yazı eksikliği” sebebiyle karara bağlandı. Davacı, Lee Litigation Group tarafınca temsil edildi.)
Sadece davacı aramanın meşru bulunduğunu söylemiş oldu Kadın Hensler. ABD Birleşik Devletleri’nde avukatların reklam panolarında ve televizyonda hizmetlerinin reklamını yapmasına izin verildiğini deklare etti. Otomobil kazası mı geçirdin? 800-GET-CASH’i arayın’” dedi, bazı avukatların yayınladığı reklam türlerine atıfta bulunarak. “Bu yasal.”
Bu taktikler, haklarında ne düşünülürse düşünülsün, tüketicinin korunması başlığı altına giriyor ve bu düşünce geniş bir destek görüyor.
Şu anda Eyalet Senatörü Leroy Comrie tarafınca desteklenen Tüketici ve Minik İşletmeleri Koruma Yasası, “Devlet, yalan söylerken yakalanmayacak kadar parlak zeka oldukları sürece, fena niyetli kişilerin yırtıcı ürün ve hizmetleri satmasına izin vermemelidir” diyor. Demokrat. Kanuni zararların (davacılara verilecek asgari miktar) 50 dolardan 1.000 dolara çıkarılmasını öneriyor ve “bilhassa korkulu davranışlar” için daha da yüksek ücretlere izin veriyor.
Dava Reformu Birliği’nden Bay Stebbins tasarıya karşı çıkıyor. Yanlış reklam ve yanlış etiketleme içeren vakalara atıfta bulunarak, bu “rahatsız edici vakaların” “tüm işletmeleri tehdit edebilecek feci vakalara” dönüşebileceğini söylemiş oldu.
Tasarıyı destekleyen Bay Sheehan, yanlış reklam “yaralanmaya yada ölüme niçin olmayacak, sadece gene de aldatıcı bir uygulama” dedi. “Tüketicilerin Godiva benzer biçimde bir şirkete ‘Bu ‘Belgium 1926′ üstüne tüketicilere bu çikolataların Belçika’da üretilmediğini söylemeden yazmamalısınız’ demesi için başka ne deva var?”
Kariyerine şu anda dava açmış olduğu şirket türlerini savunarak süregelen Bay Sultzer için, toplu dava emek vermesi yalnız mühim değil, bununla beraber kritiktir. “Onsuz,” dedi, “hakikaten bir şirkete istediklerini yapmak için sınırsız bir hak verirdi.”
