admin Ellerinde palalar, çapalar, oraklar ve çekiçlerle gece yarısından derhal ilkin geldiler ve toprağı ele geçirme planları vardı.
200 aktivist ve çiftlik işçisi oraya vardığında, yabani otlarla büyümüş çiftlik boştu ve başıboş bir inek haricinde çiftlik merkezi boştu.
Şimdi, üç ay sonrasında, hareketli bir köy. Geçenlerde bir Pazar günü, çocuklar yeni toprak yollarda bisiklete bindiler, bayanlar bahçeler için toprağı sürdüler ve erkekler barınaklara muşamba çekti. Brezilya’nın kuzeydoğusundaki bir kasaba olan Itabela’daki kampta ortalama 530 aile yaşıyor ve tarlayı fasulye, mısır ve manyokla sürmek ve ekmek için şimdiden bir araya geldiler.
370 dönümlük çiftliği miras alan kardeşler gecekonduların gitmesini istiyor. Yeni kiracılar hiçbir yere gitmeyeceklerini söylüyorlar.
Kampın etkili lideri olan 38 yaşındaki Alcione Manthay, “İşgal bir savaşım ve yüzleşme sürecidir” dedi ve buna benzer birkaç şahıs üstünde büyüdü. “İşgal eğer olmazsa yerleşim de olmaz.”
Kadın Manthay ve öteki davetsiz yerleşimciler, kim bilir bir demokrasi içinde etkinlik gösteren ve kimi zaman kanlı toprak işgalleriyle geçen 40 yıldan sonrasında, Brezilya’da mühim bir siyasal, toplumsal ve kültürel güç olan, dünyanın en büyük Marksist esinli hareketi olan Topraksız İşçi Hareketi’nin bir parçasıdır.
Kendilerine militan diyen aktivistlerin önderlik etmiş olduğu hareket, Brezilya’nın yüzbinlerce yoksulunu, zenginlerin kullanılmayan topraklarını almak, oraya yerleşmek ve çoğu zaman büyük kolektifler halinde ekip biçmek için örgütlüyor. Diyorlar ki, Brezilya’nın tarihsel olarak eşit olmayan toprak dağılımından beslenen derin eşitsizliği tersine çeviriyorlar.
Solcular davayı kucaklarken – hareketin bir çifti havada pala tutan kırmızı şapkaları yenilikçi barlarda bayağı hale geldi – birçok Brezilyalı bunu komünist ve suçlu olarak görüyor. Bu, uzun süredir hareketin destekçisi olan ve şu anda Kurultay ile kuvvetli ziraat endüstrisi içinde köprüler kurmaya çalışan yeni solcu başkan Luiz Inácio Lula da Silva için bir ikilem yarattı.
Latin ABD’da, Marksizm’in ilkelerinden esin alan öteki hareketler – kapitalizme karşı bir derslik mücadelesinde ayaklanan işçiler – sistemik eşitsizliklerle savaşım etmeye çalıştılar, sadece hiçbiri Brezilya’nın topraksız hareketinin boyutuna, hırsına yada karmaşıklığına asla yaklaşamadı.
Grup organizatörleri ve dışarıdan araştırmacılar, hareketin başlatmış olduğu kamplarda ve yerleşim yerlerinde şu anda 460.000 ailenin yaşadığını tahmin ediyor, bu da ortalama iki milyon kişiye yada Brezilya nüfusunun neredeyse yüzde 1’ine yaklaşan bir gayri resmi üyeliğe işaret ediyor. Bazı ölçütlere nazaran, Latin ABD’nın en büyük toplumsal hareketidir.
Brezilya’nın eski sağcı cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro altında hareket enerjisini yitirdi. İşgaller pandemi esnasında büyük seviyede durdu ve arkasından Bay Bolsonaro’nun ve onun daha müsamahakar tabanca politikaları altında daha ağır silahlanan çiftçilerin muhalefeti karşısında yavaş yavaş geri döndü.
Sadece şimdi, uzun süredir siyasal bir bağlaşık olan Bay Lula’nın seçilmesiyle cesaretlenen hareketin takip edenleri, arazi gasplarını hızlandırıyorlar.
Hareketin kurucu ortaklarından João Pedro Stédile, Paskalya Pazarı’nda üyelere gösterilen bir mesajda, “Lula’yı seçtik, sadece bu kafi değil,” dedi ve yeni toprakları işgal etmek için “Kızıl Nisan” hamlesini duyuru etti.
Bay Lula’nın başkanlığının dört ayından kısa bir süre içinde 33 işgal oldu, bu ay bir haftasonunda sekizi dahil. Hükümet istatistiklerine nazaran, Bay Bolsonaro yönetiminde yılda ortalama 15 meslek vardı. (Ortalama yirmi yıl ilkin, arazi daha da azca eşit dağıtıldığında, yılda yüzlerce salgın oluyordu.)
Bay Lula yeni işgaller hakkında oldukca azca şey söylemiş oldu, sadece kabine bakanlarından ikisi onları eleştirdi.
Yeni işgaller bir karşı harekete yol açtı: “Sıfır İstila”. Topraklarını korumak için hükümete güvenmediklerini söyleyen binlerce ziraatçi, gecekondularla yüzleşmek ve onları uzaklaştırmak için örgütleniyor, sadece şu ana kadar oldukca azca sertlik yaşandı.
Mahalli bir çiftçiler birliğini yöneten ve Itabela kampının yakınında 1.000 dönümlük bir çiftliğe haiz olan 72 yaşındaki sığır çiftçisi Everaldo Santos, “Kimse harbe girmek istemiyor fakat kimse malını da yitirmek istemiyor” dedi. “Aldınız, parasını ödediniz, belgeleriniz var, vergilerini ödüyorsunuz. Şu demek oluyor ki insanların işgal etmesine izin vermiyorsunuz ve öylece bırakıyorsunuz” dedi. “Senin olanı savunuyorsun.”
Topraksız hareketin saldırgan taktiklerine karşın, Brezilya mahkemeleri ve hükümeti, ziraat arazilerinin verimli olması icap ettiğini söyleyen yasalar uyarınca binlerce yerleşim yerini yasal olarak kabul etti.
Yasal yerleşimlerin çoğalması, hareketi, üyelerini seneler ilkin böcek ilaçları ve gübreleri atmaya ittikten sonrasında bir çok organik olan, her yıl yüzbinlerce ton süt, fasulye, kahve ve öteki malları satan büyük bir besin üreticisine dönüştürdü. Büyük bir pirinç üreticileri birliğine nazaran, hareket şu anda Latin ABD’nın en büyük organik pirinç tedarikçisi.
Gene de, kamuoyu yoklamaları birçok Brezilyalının hareketin toprak işgallerine karşı bulunduğunu gösterdi. Hareketin daha militan üyelerinden bazıları, büyük ziraat şirketleri tarafınca yönetilen etken çiftlikleri işgal etti, mahsulleri yok etti ve hatta eski bir Brezilya başkanının aile çiftliğini kısa süreliğine işgal etti.
Sahada, çatışma yüz binlerce yoksul ziraat işçisini ve bir solcu aktivist ağını zengin ailelere, büyük şirketlere ve birçok ufak aile çiftliğine karşı karşı karşıya getiriyor.
Tutucu milletvekilleri, hareketin eş örgütleyicisi Bay Stédile’i yeni işgal çağrısıyla suçları kışkırtmakla suçladılar ve bir kurultay soruşturması açtılar.
Bay Stédile’in işgal çağrısı yapmasından bigün sonrasında, Çin’e resmi bir ziyarette Bay Lula’ya katıldı. (Hükümet birkaç büyük besin üreticisinin temsilcilerini getirdi.)
Bay Lula’nın uzun süredir hareketle yakın bağları var. Brezilya’nın ilk işçi sınıfı başkanı, yirmi yıl önceki ilk yönetiminde Brezilya’yı destekledi. Hemen sonra, hemen sonra atılan yolsuzluk suçlamalarıyla hapsedilirken, hareket aktivistleri, 580 günlük tutukluluğunun tamamı süresince hapishanenin haricinde kamp kurdu.
Brezilya’da toprak mülkiyeti mevzusundaki eşitsizliğin kökleri, toprağı kuvvetli beyaz adamların elinde birleştiren sömürge periyodu toprak dağıtım politikalarından meydana gelmektedir.
Hükümet, esasen ekilebilir, kullanılmayan arazilere el koyarak ve gereksinim duyan insanlara vererek dengeyi bozmaya çalıştı. Topraksız hareket, verimsiz toprakları işgal ederek bu tür tekrardan tahsisleri zorlamaya çalıştı.
Hareketi on senelerdir inceleyen São Paulo Eyalet Üniversitesi profesörü Bernardo Mançano Fernandes, hükümetin hareketin işgallerinin ortalama yüzde 60’ını yasallaştırdığını söylemiş oldu, bu oranı organizatörlerin kullanılmayan arazileri belirlemedeki başarısına bağladı.
Sadece eleştirmenler, hükümetin, mülk başvurusunda bulunmak için bürokratik kanallardan geçmek zorunda olan ötekiler şeklinde işgalcileri sıraya girmeye zorlamak yerine toprakla ödüllendirerek işgalleri teşvik ettiğini söylüyor. Hareket liderleri, hükümet baskı altında olmadığı sürece harekete geçmediği için topraklara el koyduklarını söylüyor.
Itabela’da kamp kuran insanların ummuş olduğu şey de bu.
Kamp sakinlerinin değişik yolları vardı fakat hepsi aynı hedefi paylaştı: kendi toprak dilimleri. Evsiz bir adam, eşyalarıyla beraber bir el otomobiliyle geldi. Orta yaşlı bir çift, kendi şansları için çalışmış oldukları çiftlikteki bir kulübeyi terk etti. Asgari ücret alan yeni evliler ise asla toprak satın alamayacaklarını düşündükleri için çömelmeye karar verdiler.
Beş kişilik ailesi için inşa etmiş olduğu barakanın önünde duran kahve toplayıcı 35 yaşındaki Marclésio Teles, yanında tekerlekli sandalyede oturan engelli kızıyla “Kent bizim için iyi değil,” dedi. “Bu şekilde bir yer refah yeridir.”
Bu sulh neredeyse birkaç hafta ilkin sonlanıyordu.
Araziyi 2020’de babalarından miras alan kardeşler, kampın dağıtılması için mahalli bir hakime başarıya ulaşmış bir halde dilekçe verdi. Toprağın verimli bulunduğunu ve bundan dolayı işgalcilere teslim edilmemesi icap ettiğini savundular. Hareket aktivistleri, arazide hâlâ yeni mahsullerinden uzak tutmaya çalışmış oldukları bazı sığırlar bulunduğunu kabul ettiler.
Polis, düzinelerce öfkeli çiftçinin katılmış olduğu yerleşimcileri tahliye etmeye gitti ve bazıları çiftlik aletleri taşıyan ortalama 60 kamp sakini tarafınca karşılandı.
Sadece Kadın Manthay, sakinlerin kavga yerine topraksız hareket ilahileri söyleyerek direndiğini söylemiş oldu. Çatışma olacağından endişelenen polis, tahliyeyi durdurdu.
Hareketin avukatları o zamandan beri temyize gittiler ve kardeşlerin haiz olduğu 2.000 dönümden fazla arazi üstünde kalıcı bir antak kalma talep ettiler. Bir devlet kurumu, hükümetin hareketin iddialarını incelemesi icap ettiğini söylemiş oldu. Dava hala beklemede.
Bay Teles, “Bizi görevden alırlarsa tekrardan işgal ederiz,” dedi. “Savaşım süreklidir.”
Yolun ortalama 90 dakika aşağısında, geleceğin ne olabileceğine dair bir pencere var: altı senelik işgalin arkasından 2016’da yasal olarak kabul edilen 5.000 dönümlük bir yerleşim yeri. Oradaki 227 ailenin her birinin 20 ila 25 akrelik arazisi var, bunlar engebeli ziraat arazileri ve otlayan sığırlar içinde dağılmış durumda. Traktörleri ve pullukları paylaşırlar, sadece bunun haricinde kendi parsellerini ekip biçerler. Beraber ayda ortalama iki ton yiyecek üretiyorlar.
54 yaşındaki Daniel Alves, 2010 senesinde bu arazide yaşamaya başlamadan ilkin başka birinin tarlasında çalışıyordu. Şimdi 20 dönümlük arazide 27 değişik ürün yetiştiriyor ve hepsi organik olan muz, karabiber, parlak pembe ejder meyvesi ve Amazon meyvesi cupuaçu sergiliyor. . Ürettiği ürünleri mahalli fuarlarda satıyor.
Yoksul kaldığını söylemiş oldu – kulübesi muşambalarla kaplıydı – fakat mutluydu.
“Bu hareket insanları sefaletten çıkarıyor” dedi.
11 yaşındaki torunu Esterfany Alves, eşeklerini okşayarak ve olgun meyveler biriktirerek onu çiftlikte takip etti. Brezilya’daki ortalama 2.000 hareket okulundan önde gelen ve kısmen hareket tarafınca yönetilen yerleşim yerindeki bir devlet okuluna gidiyor.
Okullar protestoları müfredatın bir parçası haline getiriyor ve öğrencilere çiftçilik, toprak hakları ve eşitsizlik hakkında eğitim veriyor.
Başka bir deyişle, Esterfany, okulun ona “mücadeleyi” öğrettiğini söylemiş oldu.
Flavia Milhorance Ve Lis Moriconi Rio de Janeiro’dan raporlamaya katkıda bulunmuş oldu.
